Talia tarota, stworzona w 1909 roku przez Pamelę Colman Smith na zlecenie A.E. Waite’a, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i reprodukowanych wzorów kart tarota na świecie. Jednak jej status prawny budzi wiele pytań wśród entuzjastów i wydawców. Mimo to tarot Rider-Waite-Smith pozostaje popularnym i inspirującym źródłem dla twórców kart.
Status praw autorskich
W Stanach Zjednoczonych prawa autorskie do oryginalnej talii Rider-Waite-Smith wygasły w 1985 roku – 75 lat po jej pierwszej publikacji. Od tego czasu talia znajduje się tam w domenie publicznej. W Europie sytuacja była nieco inna ze względu na dłuższy okres ochrony praw autorskich. Zgodnie z prawem Unii Europejskiej, prawa autorskie wygasają 70 lat po śmierci autora. Pamela Colman Smith, główna artystka talii, zmarła w 1951 roku. Oznacza to, że prawa autorskie w Europie wygasły z końcem 2021 roku.
Domena publiczna a możliwości wykorzystania
Wejście talii do domeny publicznej oznacza, że każdy może teraz legalnie reprodukować, modyfikować i rozpowszechniać oryginalne obrazy kart bez konieczności uzyskania zgody czy płacenia tantiem. Otwiera to nowe możliwości dla artystów, wydawców i entuzjastów tarota, którzy mogą tworzyć własne interpretacje i wersje tej klasycznej talii.
Ochrona znaku towarowego
Mimo że sama talia znajduje się w domenie publicznej, nazwa „Rider-Waite” pozostaje chroniona jako znak towarowy, należący do wydawnictwa U.S. Games Systems. Oznacza to, że:
- U.S. Games Systems ma wyłączne prawo do używania nazwy „Rider-Waite” w kontekście kart tarota i powiązanych produktów.
- Inne podmioty nie mogą używać tej nazwy do oznaczania swoich produktów bez zgody właściciela znaku towarowego.
- Firma może podejmować kroki prawne przeciwko nieautoryzowanemu użyciu tej nazwy.
Co to oznacza dla twórców i wydawców?
Sytuacja ta stwarza interesujący paradoks: Podczas gdy obrazy kart mogą być swobodnie reprodukowane, to nazwa The Rider-Waite tarot deck nie może być używana bez odpowiedniej licencji. Firma zastrzega sobie prawa też do nazwy The Rider Tarot deck oraz do projektów pudełek i rewersów kart. Twórcy i wydawcy muszą więc być ostrożni w nazywaniu swoich produktów, nawet jeśli nie są one wiernymi reprodukcjami oryginalnej talii. Mogą jednak swobodnie modyfikować oryginalne obrazy Pameli Colman Smith i dodawać do nich nowe elementy a ich prace będą chronione prawami autorskimi.
Status prawny talii Rider-Waite-Smith jest złożony
Z jednej strony wejście do domeny publicznej umożliwia swobodne korzystanie z oryginalnych wzorów kart. Z drugiej strony – ochrona znaku towarowego nazwy „Rider-Waite” ogranicza możliwości jej komercyjnego wykorzystania. Ta sytuacja podkreśla złożoność współczesnego prawa własności intelektualnej, gdzie różne aspekty jednego dzieła mogą podlegać różnym formom ochrony prawnej. Szanowanie tych zasad jest ważne dla zachowania równowagi między wolnością twórczą a ochroną pracy artystów.
_______
Artykuł jest moim autorskim tekstem chronionym prawami autorskimi. Chcesz nim podzielić się z kimś? Nie kopiuj! Udostępnij link do artykułu. Kopiowanie treści bez podania ich autora i źródła jest kradzieżą. Szanuj moją pracę i wiedzę, którą oferuję tu zupełnie za darmo.
dziękuję
Katarzyna Zielińska
